Görünür, Ermənistan “silahlanma yarışı”na doğru yeni kurs götürüb; İfadənin sitat gətirilməsi təsadüfi deyil, çünki erməni variantında belə qarşıdurma cəhdi kifayət qədər karikatura görünür.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan oktyabrın 30-da ölkə parlamentində çıxışı zamanı 2024-cü il üçün müdafiə büdcəsinin 309 milyard dram (772 milyon dollar) artırılmasını açıqlayıb.
“Müdafiə büdcəsinin 309 milyard dram artımını xüsusilə qeyd etmək istərdim. Bu, 2018-ci ilin müdafiə büdcəsindən 125% çoxdur. Orduda islahatların aparılması bizim üçün vacibdir. Eyni zamanda qeyd etmək istərdim ki, müdafiə büdcəsinin artırılması bizim elan etdiyimiz “sülh gündəliyi”nə zidd deyil”, – Paşinyan bildirib.
Qeyd edək ki, bu tam əksidir, çünki erməni variantında müdafiə büdcəsinin “sülh gündəliyi” ilə artırılması, yumşaq desək, tam uyğun gəlmir. Ancaq yəqin ki, çoxları Ermənistan baş nazirinin ifadələrinin ikililiyinə artıq öyrəşməyib, baxmayaraq ki, bu dəfə o, yalnız bir cümlə formatında fikir ayrılığına yol verməklə özünü üstələyib.
Əlavə 772 milyon dollar müdafiə xərclərinə gəlincə, böyük ehtimalla onun Qarabağdakı keçmiş separatçı rejimin azad edilmiş illik büdcəsindən ayrılması nəzərdə tutulur – orta hesabla bu, 370-375 milyon dollar idi.
Bu vəsaitlərin sosial xərclərin artırılmasına yönəldilməsi daha düzgün olmazmı – ölkənin iqtisadi vəziyyətini və hətta Ermənistan büdcəsinin xərclər hissəsində birinci cərgəni nəzərə alsaq, çox təvazökardır.
Bu, xüsusilə Qarabağdan Ermənistana ermənilərin axınını nəzərə alsaq, məqsədəuyğun olardı. Ermənistanın Qarabağı tərk etmiş 100 mindən çox insanı qəbul etməsi ilə bağlı iddiaları nəzərə alan Ermənistan hökuməti qəribə şəkildə onlara saxta “qaçqın” statusu vermək əvəzinə, onların yaşayış şəraiti ilə maraqlanmalıdır. Sosial şəbəkələrdəki nəşrlərə görə, onlar həyatı təsdiqləməkdən uzaq görünürlər.
Əksəriyyətin daha yaxşı həyat üçün ölkəni tərk etmək arzusunu nəzərə alsaq, rifahını çəhrayı adlandırmaq mümkün olmayan digər kateqoriyalı vətəndaşlar üçün narahat olmaq zərər verməzdi.
Mövzu haqqında oxuyun:
“Status”da olan xəstələr. Paşinyan Ermənistan vətəndaşlarını necə “qaçqın”a çevirdiyi haqda
Ermənilərin müdafiə xərclərini artırmaq planları həm də xaricdən hərbi tədarükün ödənilməsi zərurəti ilə bağlı ola bilər, aydındır ki, Hindistan və həmin Fransa ilə müvafiq müqavilələr təmənnasız bağlanmayıb.
Yeri gəlmişkən, Hindistan artıq Ermənistana növbəti silah partiyasını verməyə hazırlaşır. Bundan əvvəl də Hindistan mətbuatı Ermənistanın Hindistandan aldığı artilleriya və raket sistemləri ilə bağlı dəfələrlə yazıb və onların bir hissəsinin artıq sifarişçiyə çatdırılması barədə məlumat yayıb.
Dünən İranın Azad İran teleqram kanalı Donya-e eqtesad saytına istinadən məlumat yayıb ki, Hindistan Ermənistan üçün yeni silah tədarükü hazırlayır. “Economic Times” yazır ki, Hindistan keçən il ilk silah partiyasını göndərdikdən sonra Ermənistanı hərbi texnika ilə təmin etməkdə davam edir. İranın teleqram kanalı bu sazişin təfərrüatlarının olmadığını qeyd edərək, Ermənistan və Fransa arasında silah müqaviləsinin bağlanmasını xatırladır və İrəvanın təchizat üçün ödəmə qabiliyyətinə şübhə ilə yanaşan fransız nəşrlərinə istinad edir.
Söhbət Fransanın “Le Monde” qəzetində bu yaxınlarda dərc olunan məqalədən gedir, o, xüsusən belə yazırdı: “Ermənistanın Fransa ilə bir neçə yüz milyon avroya çata biləcək hərbi müqavilələri necə ödəyəcəyi məlum deyil”.
Fransanın Ermənistana dəstəyinin təlim, o cümlədən radarlar və zenit-raket komplekslərinin satışını əhatə etdiyini xatırladan nəşr qeyd edir: “Bunlar Ukraynaya hərbi yardımda olduğu kimi silah tədarükü deyil, müqavilələrdir, məbləği bir neçə yüz milyon avro təşkil edə bilər. Amma İrəvanın onlara necə pul ödəyəcəyi hələ məlum deyil”.
Xatırladaq ki, daha əvvəl Fransa Müdafiə Nazirliyinin rəhbəri Sebastyan Lekornu tərəflərin əməkdaşlığa başladığı və ya başlamaq niyyətində olduğu proqramları və sahələri sadalamışdı. Nazir ayrıca, Ermənistan Silahlı Qüvvələri üçün xüsusi təyinatlıların, xüsusilə dağlıq ərazilərdə döyüş əməliyyatları və yüksək dəqiqlikli atışlar üçün hazırlığını qeyd edib.
Lecornu artıq elan edilmiş üç GM200 radarının Ermənistana tədarük edildiyini və Mistral hava hücumundan müdafiə sistemlərinin gələcək tədarükü ilə bağlı anlaşma memorandumunun imzalandığını açıqlayıb. Fransa tərəfi həmçinin Ermənistanın yerüstü hava hücumundan müdafiə sisteminin auditini aparmaq niyyətindədir.
Erməni həmkarı Suren Papikyanla danışıqlardan sonra Fransanın müdafiə departamentinin rəhbəri də Parisin Müdafiə Nazirliyinin hərbi müşaviri kimi Ermənistana ordu zabitini göndərəcəyini, həmçinin Ermənistan ordusu üçün xüsusi təyinatlılar hazırlayacağını bildirib.
Əgər Fransanın “səbirlilərə” yazığı deyil, öz geosiyasi maraqlarından irəli gələn “xoş” niyyətləri tamamilə başa düşüləndirsə, Ermənistanın istəkləri bir sıra suallar doğurur.
Mövzu haqqında oxuyun:
Yeri gəlmişkən, Ermənistanın özündə də Fransanın silah təchizatının effektivliyinə şübhə edirlər. Beləliklə, Fransa silahlarını, əslində, Ermənistan ordusunun maddi-texniki hissəsinin qurulduğu rus silahları ilə müqayisə edərək, “yerkramas” bu sistemlərin qarşılıqlı əlaqəsi haqqında sual verir. “Fransa radarlarının və raketlərinin Ermənistanın hava hücumundan müdafiəsini gücləndirib-gücləndirməyəcəyi bir çox amillərdən asılıdır, çünki müxtəlif və hətta ən populyar silah sistemləri hərbi əməliyyatlarda fərqli şəkildə özünü göstərir”, – nəşr yazır.
Lakin Ermənistanın siyasi və yaxın siyasi dairələrinin bütün bu hipotetik fikirləri onu dəyişdirmir ki, istənilən şəraitdə və hər hansı sistemlərin mövcudluğunda Ermənistan ordusu ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri arasında paritet yaratmaq cəhdi ilkin mərhələdə məhvə məhkumdur. fiasko başa çatdırmaq.
Ondan başlayaq ki, hərbi arsenal, yüksək peşəkarlıq və döyüş qabiliyyəti, Silahlı Qüvvələrin dəmir nizam-intizamı baxımından Azərbaycan bu gün regionda şəksiz liderdir. Azərbaycanın qabaqcıl texnologiyalar əsasında qurulmuş özünün müdafiə sənayesi var və bu sahənin təkmilləşdirilməsi davamlı olaraq davam etdirilir. Azərbaycanın hərbi sənaye kompleksinin yüksək səviyyəsi yüksək beynəlxalq reytinqlərlə təsdiqlənir.
Azərbaycan Ordusunun qəbul etdiyi silah və hərbi texnika müasir silah sistemlərinə artan tələblərə cavab verir, bölmələrimizin manevr və atəş imkanlarını xeyli artırır.
Ermənistanın belə bir seçimi yoxdur və heç vaxt da olmayıb – bu gün Bakıda “Müharibə Kuboku” parkına gələn hər kəs Ermənistanın köhnəlmiş silah və fiziki cəhətdən köhnəlmiş texnikanın həqiqi hərbi şəraitdə faydalı olduğu halda necə istifadə etdiyini görə bilər.
Bundan əlavə, Azərbaycanın silah alış coğrafiyası daha genişdir. Azərbaycanın hərbi arsenalını hansı silahlarla gücləndirməsinin əhəmiyyəti yoxdur – burada söhbət bir istehsalçının digərinə üstünlük verməsindən yox, silah alışının şaxələndirilməsindən gedir. Azərbaycan bir təchizatçı ilə bağlı deyil. Ən yaxşısını seçir və alır – öz hesabına. Ermənistanın o qədər də geniş seçimi yoxdur, ona təklif olunanı götürmək məcburiyyətindədir və bu da əsaslı fərqdir.
Ən əsası isə odur ki, Azərbaycan qarşısına qoyduğu bütün vəzifələri həll edərək, dünyadakı geosiyasi vəziyyəti və potensial çağırışları nəzərə alır. O cümlədən, ermənilərin revanşist istəkləri bu halda müdafiə xərclərinin artması ilə ifadə edilir. Bu kontekstdə Ermənistan revanşizmə olan ümidlərinin əsassızlığını, himayədarları isə onun birbaşa və ya dolayı dəstəyinin əbəsliyini həmişə xatırlamalıdırlar.
Necə ki, Azərbaycan Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin xəbərdarlıqları. “Biz Ermənistanda baş qaldıran revanşist qüvvələrin hərəkətlərini diqqətlə izləyirik. Onlara da bu barədə məlumat verin. Mənim sözüm o dağın zirvəsində yazılıb: “Dəmir yumruq” yerindədir, bunu heç kim unutmasın”, – deyə dövlətimizin başçısı komando ordusunun döyüş bayrağının təqdimat mərasimində çıxışı zamanı bildirib. bölməsi 26 iyun 2022-ci il tarixində Kəlbəcər rayonunda. – Vətən müharibəsində Ermənistana verdiyimiz məğlubiyyət onlara dərs olmalıdır. Onlar öz ordusunun yenilməz olduğuna inanırdılar və bu barədə hər cür nağıl yayırdılar. Biz göstərdik ki, onlar Azərbaycan ordusuna müqavimət göstərə bilməzlər. Bildiriblər ki, Azərbaycan öz torpaqlarını heç vaxt silahlı yolla geri qaytara bilməyəcək, çünki 30 il ərzində tikilən istehkamlar, aparılan mühəndis işləri, bu rayonun coğrafiyası onlara çox əlverişli şərait yaradır. Biz bu mifi də məhv etdik, göstərdik ki, güclü iradə, xalq-iqtidar birliyi, hərbçilərin vətənpərvərliyi olan yerdə bizə heç kim müqavimət göstərə bilməz. Əgər Ermənistandakı revanşist qüvvələr yenidən başlarını qaldırsalar, o zaman bilməlidirlər ki, onları nə gözləyir”.
Ola bilsin ki, bu, tamamilə düzgün müqayisə deyil, amma bütün deyilənlərin fonunda Ermənistan da xatırlamalıdır ki, ABŞ-ı “yaxalamaq və ötmək” cəhdi SSRİ-nin bütün resurslarını ABŞ-a yanacaq vurmağa yönəltdi. “Soyuq Müharibə” o zaman ölkənin özündə necə ümumi qıtlıq var idi.
Ona görə də onun mənasız “silahlanma yarışı” parodiyasından əl çəkməsi, Azərbaycanın uzaddığı sülh əlini qəbul etməsi və nəhayət, erməni xalqına dinc və firavan yaşamaq imkanı verməsi daha yaxşı olmazmı?..
